De handpan – de nieuwste trend op het gebied van muziekinstrumenten
De term handpan, niet te verwarren met de pan die in de keuken wordt gebruikt om eieren te bakken of een stoofpotje in te koken, verwijst naar een groep van muziekinstrumenten waarvan de oorsprong terug te voeren is naar de populaire stalen pannen uit Trinidad en Tobago. Deze familie van exotische muziekinstrumenten is vooral de laatste tijd erg populair geworden vanwege hun unieke rijke boventonen. Het populairste type steelpan is de “hang” ook wel bekend als de “hang drum” wat eigenlijk geen trommel is maar een muziekinstrument behorende tot de klasse van de idiofonen.
Oorsprong van de naam “handpan”
De term werd voor het eerst gebruikt om muziekinstrumenten te beschrijven die vervaardigd zijn door de PANArt Hang group. De naam bestaat in het Engels uit twee woorden: “hand” aangezien het instrument met de hand wordt bespeeld en “pan” als verwijzing naar de stalen pan of trommel die haar UFO-vormige schijf vormt. Deze term werd voor het eerst gebruikt in 2008 in de Verenigde Staten toen Pantheon Steel, een fabrikant van stalen vaten, startte met de ontwikkeling van hun versie van de hang. De naam won al snel aan populariteit onder de Engels-sprekende muzikanten van soortgelijke instrumenten zoals de Halo, SPB, bells en anderen. De oorspronkelijke inspiratie voor het woord “pan” ligt echter in de Trinidad en Tobago steel-drum cultuur.
Voorbeelden van handpan
De hang is één van de meest populaire steelpannen. Het werd voor het eerst ontwikkeld na jaren van het doen van onderzoek naar stalen vaten en akoestiek door Sabina Scharer en Felix Rohner in 2000 in Bern, Zwitserland. De eerste hang kwam in 2001 op de markt. De hang is gemaakt van twee halve stalen schalen die aan elkaar zijn gelijmd. De bovenste schaal heeft 7 of 8 tonen die zijn afgestemd rond zijn koepel. De belangrijkste noot staat bekend als de “Ding”. De onderste schaal bevat de “Gu”, een naam die verwijst naar de opening van het instrument. De hang is bekend om haar unieke rijke boventonen die op fine-tuned piano- of harpklanken lijken.
Een andere populaire vorm van de handpan is de Saraz, die in 2012 ontwikkeld werd door Mark Garner in Ashville, Noord-Carolina. Andere recente toevoegingen aan de instrumenten van de steelpan-familie die werden geïnspireerd door de werken van PANArt zijn onder andere de Halo, Caisa, Spacedrum, Bali steelpan en BellART Bells.
De populariteit van de handpan
De ontdekking van de handpannen wordt beschouwd als een belangrijke doorbraak in de muziekindustrie van de 21ste eeuw. Het instrument, dat op het eerste gezicht op een bolle stalen pan in de vorm van een UFO-schijf lijkt , wordt eenvoudig vastgehouden op schoot of gezet op een steelpan-standaard en wordt bespeeld met de handen. Momenteel is het door de virale promotie via de sociale netwerken, online-video’s én de beperkte beschikbaarheid een zeer gewild muziekinstrument. De vraag naar steelpannen is momenteel groter dan het aanbod waardoor deze instrumenten vrij zeldzaam zijn en een beetje prijzig, als je niet weet waar je moet winkelen.
